در سال ۱۹۳۰ وانوار بوش اولین کامپیوتر آنالوگ را در آمریکا ساخت که این کامپیوتر در جنگ جهانی دوم برای کمک به هدف گیری سلاح های نظامی مورد استفاده قرار گرفت.
کامپیوتر دیجیتال (صفر و یکی) :
جهش عظیم بعدی در زمینه ساخت رایانه در سال ۱۹۴۴ و با ساخت اولین کامپیوتر دیجیتال (صفر و یکی) روی داد. نام این کامپیوتر مارک ۱ توسط کمپانی مشهور IBM ساخته شده بود.
حالا دیگر صاحبان صنایع هم به اهمیت کامپیوترها پی برده بودند و اندک اندک پروژه های ساخت کامپیوترها بیشتر و مدت زمان بهره برداری کمتر میشد. کامپیوتر مشهور بعدی فقط دو سال زمان طراحی و ساخت برد و توسط دو مهندس از دانشگاه پنسیلوانیا ارائه شد. نام این غول ۳۰ تنی که ۱۷۰ متر مربع سطح را میپوشاند «انیاک» بود و برای اولین بار در فناوری ساخت آن از لامپ خلأ استفاده شد.
جالب اینجاست که تا آن زمان کامپیوترها فاقد هرگونه حافظه بودند تا اینکه در سال ۱۹۴۷ جان ون نیومن ایده واحدی برای نگهداری دستورات (که امروزه حافظه خوانده میشود) را مطرح و عملی کرد.
پنج نسل کامپیوتر :
دوره تکامل کامپیوتر را به پنج نسل تقسیم میکنند که هر نسل ویژگی خاص خود را دارد.
نسل اول کامپیوتر :
مشخصات کلی کامپیوترهای نسل اول :
1- سرعت عمل آنها حدود یک هزارم ثانیه بود .
2- حافظه آنها دارای ظرفیت 2000تا3000 کلمه بود .
3- دارای کاربردهای ویژه تک منظوره بودند .
4- کلیه برنامهها به زبان ماشین نوشته میشد .
5- در آنها از لامپ خلأ و رله به عنوان حافظه استفاده میشد.
نسل دوم کامپیوتر :
از سال ۱۹۶۰ فناوری ترانزیستور در ساخت کامپیوتر به کار گرفته شد و باعث طراحی و ساخت کامپیوترهای نسل دوم شد که سرعت بسیار بیشتر و حجم کمتری داشتند. به کارگیری ترانزیستور به جای لامپ خلأ مهمترین ویژگی این نسل بود.
بدین ترتیب نسل دوم کامپیوتر به دنیا آمد. تحول دیگر نسل دوم زبانهای برنامه نویسی کامپیوتری بود. در نسل اول کامپیوترها از زبانهای سطح پائین که در آنها آشنایی با جزئیات فنی ماشین ضرورت داشت استفاده میشد.
در نسل دوم زبانها برای کاربردهای عمومی تری آماده شد.
این امر رواج استفاده از کامپیوتر در امور تجاری و اداری را سرعت بخشید. کامپیوترهای این نسل حصار دانشگاهها و موسسات تحقیقاتی را شکستند و به گونه ای گسترده در موسسات دولتی و شرکتهای صنعتی و بازرگانی به کار گرفته شدند.
مشخصات کلی کامپیوترهای نسل دوم:
1- از ترانزیستور در آنها استفاده شد.
2- سرعت عمل آنها حدود یک میلیونیم ثانیه بود.
3- ظرفیت حافظه آنها حدود 30000 کلمه بود و حافظههای کمکی نیز در این نسل به وجود آمدند.
4- دارای کاربردهای عمومی یا همه منظوره بودند.
5- زبانهای برنامه نویسی آنها، فوق العاده آسان بود.
6- دارای حجم بسیار کمتری بودند.
7- از حلقههای کوچک مغناطیسی به عنوان حافظه در آنها، استفاده میشد.
نسل سوم کامپیوتر :
از سال 1964 به جای لامپها و ترانزیستورها از خاصیت آهن ربایی حلقهها یا میلهها در اثر عبور جریان برق استفاده شد .
در حقیقت به جای لامپ و ترانزیستور مورد استفاده در نسلهای پیشین، سمت عبور جریان قطبهای آهن ربا را تعیین میکرد. در نتیجه دو حالت صفر یا یک به وجود میامد. اما انتخاب جنس حلقه و آلیاژ لازم برای حلقه مطرح بود. در نسل دوم اکسید آهن به سبب توانایی خود پاسخگوی این نیاز بود .
معروف ترین کامپیوتر این این نسل IBM 360 میباشد.
این کامپیوترها از سال ۱۹۶۵ وارد بازار شدند و میتوانستند یک میلیون عمل را در یک ثانیه انجام دهند.
مشخصات کلی کامپیوترهای نسل سوم:
1- پیشرفتهای سخت افزاری
- مینیاتوری کردن(تقلیل حجم دستگاهها و اجزای آنها)
- افزایش ظرفیت حافظه به چندین برابر قبل
- استفاده از دستگاههای واسطه(Media) ، با قابلیت دسترسی مستقیم
- قدرت ارتباط با نقاط دور و متعدد
2- پیشرفتهای نرم افزاری
- هماهنگی بیشتر با سخت افزار
- هماهنگی بیشتر با سیستم عامل
- پیشرفت در زبانهای برنامه نویسی و به کارگیری زبانهای سطح بالا
3- عملیات و بهره برداری
- استفاده از روشهای پردازش مستقیم(on-line) و بازده فوری(real time)
- اجرای همزمان چند برنامه با یکدیگر
با توجه به تحولات در تغییر نسلهای کامپیوتری، در نسل بعد باید منتظر تغییرات زیر باشیم:
1- کاهش حجم مدارها تا حد مینیاتوری شدن و نیز کاهش توان مصرفی لازم
2- افزایش پیچیدگی مدارها
3- افزایش کارایی و بهبود کیفیت عملکرد مدارها
4- افزایش سرعت عملکرد مدارها
تاریخچه کامپیوتر در ایران میتوان به چهار دوره تقسيم كرد :
پيدايش: كامپيوتر در سال 1341وارد ايران شد. بدين ترتيب پيدايش كامپيوتر در ايران تقريبا 10 سال بعد از ظهور كامپيوتر در كشورهای صنعتی بود.
توسعه: دوره توسعه كامپيوتر از سال 1350 در ايران آغاز و تا سال 1360 ادامه يافت.
اين دوره همراه با رقابت زياد براي خريد سخت افزار، پياده سازی سيستمهای عظيم نرم افزاری، استخدام هر چه بيشتر نيروی انسانی و دنبال كردن برنامههای جامع با توجه به واقعيتهای فنی نيروی انسانی كشور بود.
بازنگری: با ظهور انقلاب اسلامی، در زمينه كامپيوتر نيز تغيير و تحولاتي صورت گرفت و در نهايت تا سال 1359 يك سری بازنگری كلی انجام شد.
بلوغ : پس از بازگشايی دانشگاهها در سال 1362 مرحله بعدی رشد كامپيوتر آغاز شد و هر دو شاخه نرم افزار و سخت افزار توسعه فراوانی يافتند. از مهمترين كارهای اين دوره میتوان پردازش زبان و خط فارسی را نام برد.