در این مقاله سعی شده است شما را با مباحث کامپیوتر آشنا نماید. البته همان‌طور که می‌دانید اجزاء کامپیوتر بیشتر از مواردی است که در این مقاله ذکر شده است ولی سعی شده است اجزاء اصلی، مهم و کاربردی را برای شما توضیح داده شود. کامپیوتر از دو بخش سخت افزار و نرم‌افزار تشکیل شده است.

 الف) سخت‌ افزار: واژه سخت ‌افزار به‌ طور عمومی به وسائل و ملزوماتی گفته می‌شود که دارای حجم و وزن می‌باشند. در کامپیوتر به اجزاء تشکیل دهنده آن مانند واحد سیستم، ماوس، مانیتور و غیره سخت‌افزار گفته می‌شود.

 ب) نرم‌افزار: این واژه به‌دستورالعمل‌هایی اطلاق می‌شود که کامپیوتر را وادار به کار کردن می‌نمایند. برای مثال هنگامی که شما حرفی را به وسیله کیبور تایپ می‌کنید، نرم‌افزار مسئول نمایش آن در صفحه نمایش می‌باشد. نرم‌افزار می‌تواند در منابع ذخیره کامپیوتر شما مانند دیسک سخت، DVD و  دیسکت نگهداری شود. نرم‌افزار در زمان ضرورت بنابر تقاضای کاربر از منابع ذخیره در حافظه موقت کامپیوتر RAM قرار می‌گیرد و به‌وسیله نمایشگر که به مانیتور نیز معروف است، نمایش داده می‌شود. به این فرآیند Load شدن گفته می‌شود. فناوری اطلاعات IT این عبارت به‌مفهوم دانش و روشی است که یک کاربر به موجب آن می‌تواند اطلاعات را در دیسک ذخیره نموده و در زمان ضرورت آن را از حافظه کامپیوتر فرا بخواند. IT همچنین به مفهوم کلیه امور در مدیریت و پردازش اطلاعات در یک سازمان می‌باشد.

اجزاء تشکیل دهنده یک کامپیوتر

سیستم (Case) System Unit: واحد سیستم به جعبه‌ای گفته می‌شود که حاوی اجزاء متفاوتی از یک سیستم کامپیوتری است که مجموع آن یک PC را به‌وجود می‌آورد. برای مثال در داخل واحد سیستم اجزایی مانند Mother Board (برد اصلی) که حاوی اجزاء اصلی یک PC مانند CPU است، می‌باشد. واحد سیستم و همچنین حاوی اجزایی مانند هارد دیسک، فلاپی دیسک و CD-ROM است. واحدهای سیستم به دو شکل مشاهده می‌شوند که عبارتند از: حالت ایستاده یا Tower و حالت خوابیده یا Desktop که هر دو به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که می‌توانند بر روی میز کاربر قرار گیرند.

برد اصلی (Mother Board): مادربرد در داخل سیستم یونیت و یا واحد سیستم قرار دارد و کلی اجزاء حیاتی یک سیستم کامپیوتری مستقیماً بر روی مادربرد قرار دارند. اجزاء دیگری مانند هاردیسک، فلاپی دیسک و    ROM –CD از طریق کابل به مادربرد متصل می‌شوند به این عمل کابل‌ها Data Cable می‌گویند. حجم مادربردها علی‌رغم پیچیده‌تر شدن سیستم‌های الکترونیکی موجود در آنها مرتب در حال کوچکتر شدن می‌باشند.

واحد پردازنده مرکزی(IPU): همانگونه که قبلاً اشاره شد CPU از اختصار عبارت Central Processing Unit به‌دست آمده است CPU.های پنتیوم ساخت شرکت اینتل می‌باشند. واحد پردازنده مرکزی یکی از اجزاء مهم کامپیوتر می‌باشد که عمل پردازش اطلاعات را به‌عهده دارد. سرعت پردازش اطلاعات در یک سیستم کامپیوتری بستگی به سرعت CPU دارد. سرعت پردازش با واحد مگاهرتز اندازه‌گیری می‌شود و آن را با اختصار    MHZ نشان می‌دهند. برای مثال سرعت یک پنتیوم ۱۸۰۰ مگاهرتز بسیار بیشتر از سرعت پنتیوم ۱۱۰۰ مگاهرتز می‌باشد. این CPU است که کلیه محاسبات را در کامپیوتر انجام می‌دهد.

 صفحه نمایش(Monitor): مانیتورها قسمتی از یک سیستم کامپیوتری می‌باشند که همانند یک تلویزیون تصاویر و متن را در خود نمایش می‌دهند. مانیتورها در ابعاد ۱۵ تا ۲۱ اینچ تولید گردیده‌اند. دانستن این حقیقت که به‌کارگیری یک مانیتور غیر استاندارد می‌تواند برای سلامتی چشمان کابران مضر باشد، ضروری است.

صفحه کلید(Keyboard): با این وسیله شما مطالب خود را در کامپیوتر تایپ می‌نمایید. این وسیله در طی سال‌ها ارتقاء یافته و امروزه به تکامل لازم رسیده است. کاربران بیشتر از کیبوردهای طرح مایکرو سافت استفاده می‌نمایند. کیبوردهای طرح مایکروسافت دارای کلیدهای اضافی می‌باشد که کار در محیط ویندوز را آسان‌تر می‌نماید.

ماوس (Mouse): با به‌کارگیری سیستم عامل ویندوز، لازم است از ماوس برای باز و بسته کردن یک پنجره، اجرای یک دستور، انتخاب و جابه‌جایی یک مورد و بسیاری از موارد دیگر استفاده نمائید.

CD -ROM : امروزه اغلب کامپیوترها به این وسیله مجهز می‌باشند. در داخل این دیسک گردان دیسکی به‌نام (Compact disk) – CD که در فارسی به لوح فشرده نیز معروف می‌باشد قرا می‌گیرد. این دیسک‌ها به‌وسیله دیسک گردانی به‌نام CD-Writer و یا CD-Bumer تولید می‌شوند و قادرند حجم بسیار زیادی از اطلاعات را جابه‌جا نمایند. ظرفیت این دیسک‌ها برابر با ظرفیت تعداد ۴۵۰ دیسکت می‌باشد. کاربر می‌تواند فقط اطلاعات را از روی این دیسک‌ها بخواند و یا برنامه‌ها را اجراء نماید. امکان حذف به دیسک‌های فقط – خواندنی معروف می‌باشند. البته نوع دیگری از این دیسک‌ها نیز در بازار موجود می‌باشد به‌نام RW-CD با قابلیت حذف و اضافه مجدد می‌باشد.

 دیسک‌گردان DVD :(DVD) از حروف اول عبارت Digital Versatile گرفته شده است این وسیله هم همانند دیسک گردان لوح می‌توانند دیسک‌های قابل انتقال از نوع DVD را بخواند. دیسک‌های DVD دارای ظرفیت بیشتری نسبت به دیسک‌های ROM -CD می‌باشند. برای مثال ظرفیت یک CD -ROM برابر با ۶۵۰ مگابایت و ظرفیت یک DVD از نوع تک لایه‌ و یک لبه (Single Layer, Single Sided) برابر با ۴.۷ گیگا بایت، یک DVD از نوع دو لایه ۸.۵ گیگابایت و از نوع دو لایه و دو لبه تا ۱۷ گیگا بایت اطلاعات را در خود ذخیره می‌نماید. در این حالت ظرفیت یک DVD ۲۵ برابر یک ROM -CD می‌باشد.

 دیسک (Floppy Disk); این نوع دیسک‌ها به دیسک کوچک معروف می‌باشند. این دیسک‌ها نهایتاً می‌توانند ۱.۴۴ مگابایت اطلاعات را در خود ذخیره نمایند. برخی از کاربران از این نوع دیسک برای نگهداری نسخه پشتیبان (Backup) استفاده می‌نمایند که وسیله مطمئنی نمی‌باشد ولی بهتر از هیچی است.

کارت صدا و بلندگو: امروزه اغلب کامپیوترها مجهز به کارت صدا و بلندگو می‌باشند. با افزودن این وسائل به کامپیوتر شخصی شما می‌توانید از برنامه‌های چند رسانه‌ای(Multimedia) استفاده نمایید. در صورت داشتن یک میکروفن حتی می‌توانید صدا را ضبط نموده و در دیسک ذخیره نمائید.

مودم (Modem): مودم دستگاهی است که از یک طرف به دستگاه کامپیوتر شما و از طرف دیگر به خط تلفن شهر متصل می‌گردد. با داشتن یک مودم، خط تلفن و قرارداد با یک تأمین کننده خدمات اینترنت (ISP)، شما می‌توانید به اینترنت متصل شده و از آن بهره‌مند گردید. مودم‌ها به دو شکل داخلی Internal و یا خارجی External  وجود دارند. مودم‌های داخلی بر روی یکی از شکاف‌های توسعه در مادر برد قرار می‌گیرند. مودم‌های خارجی یا به درگاه سریال و یا به درگاه USB متصل می‌شوند.

چاپگرها (Printers): با به‌کارگیری یک چاپگر شما می‌توانید اطلاعات مورد نیاز خود را به آن ارسال نمائید تا به‌وسیله آن بر روی کاغذ چاپ گردد. چاپگرها دارای انواع بسیاری می‌باشند. چاپگرهای متداول امروزه از نوع جوهرافشان Inkjet و یا لیزری می‌باشند. این نوع چاپگرها می‌توانند از نوع رنگی و یا سیاه و سفید باشند.

اسکنرها (Scanners): اسکنرها به شما اجازه می‌دهند تا به‌وسیله آنها از مطالب چاپ شده تصویر تهیه نموده و در دیسک‌های کامپیوتر خود آن را ذخیره نمایید. با استفاده از نرم‌افزارهای گرافیکی می‌توانید تصویر اسکن شده را تغییر اندازه داده و یا تغییراتی در آن ایجاد نموده و در زمان ضرورت مجدداً آن را توسط چاپگر چاپ نمایید.

دیسک سخت (Hard Disk): هارد دیسک سخت به منبع اصلی ذخیره اطلاعات در یک سیستم کامپیوتری گفته می‌شود. هارد دیسک‌ها نیز تحت تأثیر دو عامل می‌باشند. این عامل به سرعت و میزان ظرفیت ذخیره‌سازی یک دیسک سخت مربوط می‌شوند. سرعت یک هارد دیسک به سرعت دستیابی یا Access Time معروف است و آن را با واحد میلی‌ثانیه Millisecond اندازه‌گیری می‌نمایند. حجم ذخیره‌سازی دیسک‌های سخت دائماً در حال افزایش می‌باشد. هارد دیسک‌های جدید داری ظرفیتی بالغ بر ۶۰ گیگا بایت می‌باشند. گیگابایت با اختصار GB که از حروف اول Giga Byte به‌دست آمده است، نمایش داده می‌شود .

حافظه موقت Ram :(Ram) یا حافظه که از اختصار عبارت Random Access Memory به‌دست آمده است، یکی از عوامل تعیین کننده سرعت در کامپیوتر می‌باشد. اطلاعات موجود در دیسک‌ها هنگامی قابل استفاده برای کاربر می‌شوند که در حافظه Ram قرار گرفته شده باشند. به این عمل Load شدن و یا فراخوانی اطلاعات گفته شود. اطلاعات از دستگاه‌های ورودی پس از پردازش وارد Ram شده و از آنجا در دیسک ذخیره می‌شود. به فرآیند انتقال اطلاعات از Ram به دیسک ذخیره کردن (Save) و به عمل عکس آن یعنی انتقال اطلاعات از دیسک به Ram فراخواندن (Load) می‌گویند. بنابراین هرچه میزان Ram در کامپیوتر شما بیشتر باشد، کارآیی کامپیوتر شما بیشتر خواهد بود. امروزه میزان Ram در یک کامپیوتر شخصی معمولاً بیش از ۶۴ مگابایت می‌باشد.

 Ram چیست؟

Ram اصلی‌ترین حافظه‌ای است که کامپیوتر از آن استفاده می‌نماید. این نام از حروف اول عبارت Random  Access Memory بدست آمده است. کلیه اطلاعات از هارد دیسک به حافظه Ram منتقل می‌شود. در زمان راه‌اندازی سیستم اگر فایل‌های راه‌انداز در حافظه Ram واقع نشوند کامپیوتر شما راه‌اندازی نخواهد شد. به‌طور کلی می‌توان گفت اطلاعات در یک سیستم کامپیوتری هنگامی در اختیار کاربر قرار می‌گیرد که در حافظه Ram باز شده باشد. به این فرآیند یعنی انتقال اطلاعات از دیسک به Ram را باز شدن یا Load شدن می‌گویند. کامپیوترهای اولیه میتوانستند فقط تا ۶۴۰ کیلوبایت از حافظه Ram استفاده نمایند. در صورتی که در کامپیوترهای امروزی می‌توان در حد استطاعت Ram تعبیه نمود. برای کامپیوترهای شخصی که از سیستم عامل‌ های ویندوز استفاده می‌نمایند Ram کمتر از ۶۴ مگابایت توصیه نمی‌گردد. هرچه میزان Ram در یک سیستم کامپیوتری بیشتر باشد سرعت و توانایی کامپیوتر افزایش می‌یابد. Ram یک حافظه ناپایدار است و با قطع جریان برق اطلاعات درون آن نابود می‌گردد. کاربران لازم است اطلاعات را که از طریق دستگاه‌های ورودی در داخل حافظه Ram ایجاد نموده‌اند، در یکی از دیسک‌های کامپیوتر ذخیره نمایند تا در زمان ضرورت بتوانند استفاده نمایند.

نویسنده