نویسنده
دنیایی که هم اکنون در آن زندگی میکنیم یک دنیای دیجیتال، علمی و آمیخته با تکنولوژی است. در کنترل و مقابله با امور روزمره، چه از نظر حرفه‌ای و چه شخصی، تمام ابعاد زندگی ما تحت تأثیر فناوری و اجزای آن قرار گرفته است. همین تاثیر نیز در زمینه آموزش مشاهده میشود و قطعاً فناوری به آسان شدن یادگیری و کامل تر شدن آن کمک میکند.
برای شناخت و درک اجزای فناوری آموزشی، ابتدا باید بدانیم که منظور از آموزش و فناوری آموزشی چیست و در دنیای دیجیتال امروزی چه اهمیتی دارد.
آموزش شامل مجهز کردن و تقویت ذهن کودک و آماده سازی او برای رویارویی با جهان از طریق روش‌ها و راهبردهای مختلف آموزشی است. در زمان‌های گذشته، یک روش بسیار سنتی برای آموزش وجود داشت.
اما با گذشت زمان پیشرفت‌‌های زیادی در تکنولوژی به وجود آمد و با ورود به این دنیای فناوری، روش‌‌های فناورانه مختلفی جایگزین روش سنتی آموزش شده‌اند و تاثیر یادگیری را چند برابر کرده‌اند. بنابراین اساساً فناوری آموزشی علمی است شامل روش‌ها و تکنیک های علمی که از سخت افزار و نرم افزار برای تحقق اهداف آموزشی استفاده میکند.
در نتیجه‌ی پیشرفت تکنولوژی، نحوه یادگیری به شدت در حال تغییر است و ابزارهای مختلفی با هدف آموزش و یادگیری کارآمدتر به فراگیران ساخته میشوند.
بسیاری از مؤسسات آموزشی هم اکنون طرح تکنولوژی نمونه را برای مدارس طراحی میکنند تا مطالعه و تعامل با دانش آموزان را جذاب تر و پربارتر کنند.
این طرح برای مدارس ابزارهایی دارد که فرآیند یادگیری را آسان میکند و به معلمان کمک میکند تا هر موضوعی که دانش آموزان شان را تحت تأثیر قرار میدهد درک کنند.
طرح نمونه که مدارس برای دانش آموزان خود استفاده میکنند بسیار جامع است و هم به صورت آنلاین و هم در کلاس قابل استفاده است.
فناوری آموزشی در کلاس درس شامل ابزارهایی مانند موارد زیر میشود:
- تخته‌‌های سفید الکترونیکی
- کلاس معکوس
- رایانه های رومیزی
- لپتاپ ها
- کنفرانس ویدیویی کلاس درس
فناوری آموزشی فقط یک اصطلاح نیست، بلکه حوزه‌ای است که پنج جزء اصلی دارد که شامل موارد زیر میشود:
1- سخت افزار
در فناوری آموزشی، قطعات سخت افزاری شامل تجهیزات مکانیکی، مواد و وسایل الکترونیکی است. بنابراین تمام مواد فیزیکی که در طول فرآیند یادگیری استفاده میشود اجزاء سخت افزاری محسوب میشوند.
جزء سخت افزاری فناوری آموزشی شامل تجهیزات الکترونیکی مانند پروژکتور، کامپیوتر، لپتاپ، تلویزیون و تصاویر متحرک است.
2- نرم افزار
به زبان ساده نرم افزار شامل کلیه اصول، متون، دستور العمل‌ها، برنامه‌ها و کلیپ های ویدئویی است که در فرآیند آموزش استفاده میشود و از طریق سخت افزار به آنها منتقل میشود. ابزارهای نرم افزاری شامل مواد یادگیری، مدل‌های آموزشی، راهبردهای آموزشی، دستور العمل‌های برنامه ریزی شده و ابزارهای ارزشیابی است. فناوری نرم افزار برای توسعه دستگاه های سخت افزاری استفاده میشود.
3- روش‌ها و اجرا
با گنجاندن و پیاده سازی دستگاه‌ها، تکنیک‌ها و ابزارهای مناسب، دانش منتقل میشود و راه های انتقال آن عبارتند از:
- آموزش خرد
- یادگیری برنامه ریزی شده
- سیستم آموزشی شخصی سازی شده
- آموزش تیمی و یادگیری مبتنی بر شواهد
4- نیروی انسانی و مدیریت
فناوری آموزشی قطعا توسط نیروی انسانی مدیریت میشود. بدون نیروی انسانی، به هیچ وجه نمیتوان فناوری آموزشی را اجرا کرد. متخصصان با دانش بسیار بالا در زمینه‌ها و حوزه های مختلف با هم فکری یکدیگر تلاش میکنند تا کل فرآیند یادگیری را آماده، اعمال و مدیریت کنند.
5- ارزیابی و نوآوری مستمر
ارزیابی مستمر برای بررسی و تجزیه و تحلیل عملکرد کل فرآیند بسیار ضروری است. نتایج یادگیری تنها زمانی میتواند معنادار باشد که ارزیابی و بهبود مستمر در پذیرش فناوری جدید وجود داشته باشد.
مزایای تکنولوژی آموزشی برای کودکان
1- منجر به استقلال بیشتر میشود.
2- تعامل اجتماعی را ایجاد میکند.
3- تعامل و تخیل را تشویق میکند.
4- شایستگی های اصلی را در دوره آموزش ابتدایی توسعه میدهد.
قبل از بررسی اهداف فناوری آموزشی در سطوح ابتدایی و پیشرفته، بهتر است اهداف یادگیری آن را بررسی کنیم که شامل موارد زیر میشود:
- آموزش در زمینه استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات یا ICT
- تشویق تفکر و خلاقیت پیشرفته از طریق ICT
- تربیت دانش آموزان با تجربه یادگیری در فناوری آموزشی
- ترویج منابع آموزشی مبتنی بر رایانه
- آگاه کردن دانش آموزان از فناوری اطلاعات
- استفاده عملی از یکپارچه سازی فناوری
- اهداف فناوری آموزشی در سطح پیشرفته
با توجه به اهمیت روزافزون فناوری در آموزش، اهداف متعددی در سطح پیشرفته وجود دارد که برخی از آنها عبارتند از:
- شناسایی نیازها و خواسته های آموزشی جامعه
- درک ساختار آموزش و اهداف آن
- طراحی و توسعه برنامه های درسی شامل هنر، علوم و ارزش های انسانی
- ایجاد وسایل کمک آموزشی و ابزار مناسب برای حمایت از اهداف آموزشی
- طراحی مدل های فناوری آموزشی برای بهبود روند فعلی تدریس و یادگیری
- شناسایی و یافتن راه‌حل هایی برای برطرف کردن محدودیت های محیطی
- گسترش و حمایت از فرصت های آموزشی برای مردم در سراسر جهان
- مدیریت کل سیستم آموزشی از برنامه ریزی گرفته تا اجرا و ارزشیابی
- اهداف فناوری آموزشی در سطح ابتدایی
- کشف و تجزیه و تحلیل ویژگی‌ها و نیازهای آموزشی هر دانش آموز
- تعیین و بیان اهداف رفتاری در کلاس درس
- درک و سازماندهی مطالب آموزشی در یک نظم مناسب
- شناخت منابع و مواد تدریس-یادگیری موجود
- شناسایی ماهیت تعامل میان معلمان، دانش آموزان، محتوای آموزش، مطالب تدریس و روش های مختلف
- برنامه ریزی استراتژی های تدریس و استفاده از منابع انسانی و دارایی های مادی برای تحقق اهداف کلاسی خاص
- ارزیابی تغییرات رفتاری و عملکرد هر دانش آموز به منظور تعیین اثر بخش بودن تدریس کلاسی
- ارائه بازخورد ضروری به معلمان و دانش آموزان برای هرگونه تغییر در عملیات تدریس-یادگیری
مزایای ابزارهای فناوری آموزشی
1- راحتی
ابزارهای فناورانه یادگیری امکانات زیادی را برای یادگیری فراهم میکند زیرا دانش آموزان میتوانند در خانه خود با استفاده از چت ویدیویی یاد بگیرند و مطالب آموزشی را دانلود کنند.
2- برنامه ریزی آسان
دانش آموزان زمان های یادگیری خود را همانطور که میخواهند تنظیم میکنند. دانش آموز برنامه های خود را با جدول زمانی تعیین شده مطابقت میدهد.
3- آموزش آنلاین
ابزارهای فناوری آموزشی فرصتی برای چت تصویری زنده با معلمان فراهم مبکنند و هر زمان که یاد گیرنده احساس کرد متوجه درس نمبشود مبتواند سؤال کند.
در ابزارهای آموزش آنلاین امکانات متعددی مانند نقاشی، پیام رسانی، ابزاری برای بلند کردن دست و برای پرسیدن سؤال و مواردی این چنین وجود دارد. این ابزارها یادگیری را برای دانش آموزان آسان تر و جلسات را جذاب مبکند و در نتیجه فناوری یادگیری به محیط کلاس درس آورده مبشود.
4- پرداخت آسان
پرداخت هزینه کلاس‌ها به صورت آنلاین آسان و مطمئن است. شما یک بار هزینه را بدون هیچ نقصی و مشکلی پرداخت مبکنید.
