نویسنده
فناوری اطلاعات ( IT=information technology ) به همه صورت‌های به‌کار رفته در تولید، ذخیره، تبادل و کاربرد اطلاعات نسبت داده می‌شود؛ در اشکال مختلف مانند داده‌های تجاری، گفت‌وگوهای صوتی، تصاویر ثابت، تصاویر متحرک، چند رسانه‌ای و…
فناوری اطلاعات و ارتباطات
فناوری اطلاعات وارتباطات ( ICT ) عبارتی است که شامل همه وسایل ارتباطی و کاربردهای آن‌ها می‌شود؛ مانند رادیو، تلویزیون، تلفن همراه، رایانه، نرم‌افزار و سخت‌افزار، شبکه، سامانه‌های ماهواره‌ای و… همین طور خدمات گوناگونی که با آن‌ها در ارتباط‌اند؛ همچون ویدئوکنفرانس و آموزش از راه دور. از این عبارت معمولا به همراه کاربردش در حوزه‌ای خاص استفاده می‌شود؛ مثل فناوری اطلاعات وارتباطات در آموزش، سلامت یا کتابخانه‌ها.
بسیاری از کشورها در سراسر دنیا، سازمان‌هایی را موظف به پیشرفت فاتا کرده‌اند؛ زیرا معتقدند که کمبود در این زمینه، موجب عقب‌ماندگی اقتصادی هم خواهد شد. از منظر بین‌المللی، سازمان ملل متحد هم به شدت در حال ارتقای فناوری اطلاعات در خدمت توسعه است؛ به عنوان ابزاری برای بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی مردم و از میان برداشتن مرزهای جغرافیایی.
گرایش‌های ICT که در این مقاله به آن‌ها پرداخته می‌شود، عبارتند از:
1– شبکه‌ها و ارتباطات
در حوزه فناوری اطلاعات، یک شبکه مجموعه‌ای از نقاط و گره‌هاست که به وسیله راه‌های ارتباطی به هم متصل شده‌اند. یک شبکه می‌تواند به شبکه‌های دیگری هم متصل یا خود از چندین زیر شبکه تشکیل شده‌باشد.
ازجمله شبکه‌ها:
- شبکه‌های داخلی یا LAN Local Area Network
- شبکه‌های گسترده یا WAN Wide Area Network
- شبکه‌های شهری یا MAN Metropolitan Area Network
شبکه‌ها را از منظر دیگری نیز طبقه‌بندی می‌کنند:
- اینکه صوت داده یا هر دو آن‌ها را منتقل کند.
- از این بابت که چه کسانی از آن‌ها استفاده می‌کنند.
- از روی ماهیت نحوه ارتباط
- نوع رابط های فیزیکی آن
شبکه‌های بزرگ رایانه‌ای یا مخابراتی از همکاری میان شرکت‌های بزرگ به وجود می‌آیند.
2- هوش مصنوعی
هوش مصنوعی به شبیه‌سازی هوش بشری اطلاق می‌شود که به وسیله ماشین ــ مخصوصا سامانه‌های رایانه‌ای ــ پردازش می‌شود. این پردازش‌ها عبارتند از: یادگیری، استدلال و خود اصلاح‌گری.
کاربردهای مشهور هوش مصنوعی عبارتند از: سیستم‌های خبره، تشخیص صوت و بینایی ماشین.
3- تجارت الکترونیکی
منظور از تجارت الکترونیکی، خرید و فروش کالا و خدمات بر روی اینترنت است؛ خصوصا از طریق وب. در حوزه خورده فروشی بر خط ( آنلاین ) از عبارت خرده‌فروشی الکترونیکی بهره می‌برند.
4- آموزش الکترونیکی
معمولا از عبارات آموزش الکترونیکی و دانشگاه مجازی به جای یکدیگر استفاده می‌شود؛ درصورتی که که طراحی سیستم دانشگاه مجازی به طور کلی متفاوت از سیستم آموزش الکترونیکی است.
آموزش الکترونیکی می‌تواند به آسانی فرستادن یک نامه الکترونیکی باشد؛ اما مفهوم دانشگاه مجازی چیزی فراتر از این‌هاست. دانشگاه مجازی عبارت است از ایجاد یک محیط دانشگاهی خیالی که در آن کارکنان، مدیران، دانشجویان و استادان می‌توانند بدون توجه به مکانی که در آن هستند، در هر لحظه به تبادل اطلاعات بپردازند.
این کار با کمک پیشرفت‌هایی که در فناوری ارتباطات به‌وجود آمده، عملی شده است که باید امکاناتی را در اختیار دانشجویان قرار دهد؛ مانند سیستم مدیریت اطلاعات ایمن، جریان اطلاعات کارآمد و رسانه ارتباطی ارزان قیمت. هدف نهایی، دستیابی به یک کنترل بهتر برای مدیریت دانشگاه است تا در کارایی و هزینه‌ها پیشرفت صورت گیرد. اخیرا در کشورمان نیز چندین دانشگاه دولتی اقدام به ارائه دوره‌های مجازی ــ به ویژه در مقطع کارشناسی ارشد و رشته‌های مربوط به ICT کرده‌اند؛ از جمله دانشگاه صنعتی امیر کبیر، علم وصنعت ایران، وشیراز.
5- امنیت اطلاعات
عبارت متداول دیگری که برای این منظور به کار می‌رود، تضمین اطلاعات است. امنیت اطلاعات، به سیستم‌های رایانه‌ای یا برگه‌های الکترونیکی که به وسیله ماشین خوانده می‌شود محدود نیست؛ بلکه در همه جنبه‌های محافظت از داده‌ها و اطلاعات به هر شکلی که باشند مربوط است.
در فرهنگ واژگان سیستم امنیت اطلاعاتی ملی ایالات متحده امریکا، مقابل عبارت امنیت سیستم‌های اطلاعاتی مرسوم به INFOSEC چنین آمده است: حفاظت سیستم‌های اطلاعاتی در برابر دسترسی‌های غیر مجار یا تعدیل اطلاعات، در هنگام ذخیره، پردازش یا انتقال و در برابر خدمت نرساندن به کاربران مجاز یا تدارک دیدن خدمات به کاربرانی غیر مجاز و همچنین مقیاس‌های لازم برای شناسایی، مستند سازی و مقابله کردن با چنین تهدیدهایی.
سه عنصر پذیرفته شده از امنیت اطلاعات عبارتند از :
1- محرمانگی
2- جامعیت
3- دسترسی
فناوری اطلاعات در جنبه‌های مختلف زندگی ما حضور مؤثر دارد؛ بهتر است که با آن و انواعش آشنا باشیم.
